www.Arnut.com :: Mind Map

Mind Map เป็นแผนผัง (Diagram) ใช้เพื่อแสดงคำหรือแนวความคิดของมนุษย์ที่แผ่ออกออกจากศูนย์กลาง ใช้การสื่อความหมายด้วยข้อความและรูปภาพคล้ายๆ การแตกกิ่งก้านของต้นไม้. Mind Map ถูกสร้างขึ้นเพื่อใช้เป็นจุดกำเนิด หรือจุดเริ่มต้นในการทำงานต่างๆ, การจินตนาการ

Mind Map ช่วยทำให้สิ่งต่างๆ มองภาพได้ง่ายขึ้น อาทิ
• สร้างจากสิ่งที่เป็นนามธรรมสู่รูปธรรม
• ช่วยในการเรียนรู้ต่างๆ ของมนุษย์
• ใช้แก้ปัญหาปัญหาต่างๆ ในชีวิตประจำวัน
• ใช้ในการทำการตัดสินใจกรณีมีทางเลือกหลายๆ ทาง

การนำไปประยุกต์ใช้งาน
ผู้ใช้สามารถนำโปรแกรมไปสร้างสรรค์งานได้อย่างหลากหลาย อาทิเช่น

ใช้สร้างแผนที่ความคิด (Mind Map)

ใช้วิเคราะห์กลยุทธ์บริษัท (Strategic thinking, SWOT Analysis)

ใช้สรุปรายงานการประชุม (Meeting minutes)

ใช้ระดมความคิดเห็น (Brain storming )

ใช้ประกอบการเรียนการสอน (Teaching)

ใช้วางแผนโครงการ (Project planning)

ใช้กำหนดกลยุทธิ์การตลาด (Marketing Plans)

ใช้นำเสนอผลงานแทนโปรแกรม PowerPoint (Presentation)

ใช้ในการอบรมและบรรยายที่ต่างๆ (Training)

ใช้วางแนวการพัฒนาผลิตภัณฑ์ (Product Development)

ใช้เก็บรวบรวมข้อมูล ความรู้ แนวคิด (capture tacit knowledge )

ใช้สรุปแนวคิดเชิงประดิษฐ์และการคิดวิกฤต(คิดก่อนล่วงหน้า) (creative and critical thinking)

ใช้สร้างผังงานต่างๆ เช่น ผังองค์กร ผังก้างปลา

ฯลฯ

ใครควรใช้โปรแกรม ?

ผู้บริหารระบดับสูง ระดับกลาง ระดับล่าง (Managers, Directors, Business Leaders)

ครู อาจารย์ วิทยากร นักวิชาการ นักวิจัย นักเขียน (Teachers, Trainers, Research, Authors)

ผู้รับคำปรึกษา (Consultants)

ผู้จัดการโปรเจ็กซ์ (Project Managers)

ผู้จัดการฝ่ายขาย (Marketing Professionals)

ผู้พัฒนาซอฟต์แวร์ (Software Developer)

ผู้คิดในเชิงประดิษฐ์ (Creative Thinkers)

ผู้สรุปรายงานการประชุม-เลขานุการ (Lecturers)

นักเรียน นักศึกษา (Students)

ผู้สนใจทั่วไป (End Users)

การเขียนแผนที่ความคิดในอดีต (เขียนด้วยมือ)
ในอดีตการเขียนแผนแผนที่ความคิด (Mind Map) จะเป็นการเขียนด้วยกระดาษเปล่าเพียง 1 แผ่น โดยกำหนดหัวเรื่องหลักของแนวคิด (Concept) ไว้ตรงจุดกึ่งกลาง หลังจากนั้นก็เขียนความคิด (Ideas) ออกเป็นกิ่งก้านคล้ายๆ กิ่งของต้นไม้ แต่ละกิ่งก้านก็แตกใบย่อยออกหลายๆ ใบ โดยใบไม้แต่ละใบเปรียบเสมือนหัวข้อหรือเนื้อหาที่ต้องการใช้ในการสอนในวัตถุประสงค์นั้นๆ

เครื่องมือในการเขียนแผนที่ความคิดด้วยมือ
ในการสร้างแผนที่ความคิดนั้นผู้ที่สอนเรื่องทฤษฎีนี้ (ในที่นี้อาจหมายถึงครู อาจารย์ วิทยากร หรือผู้มีความรู้) ควรมีการเตรียมสื่อในการสร้าง Mind Map ดังนี้

กระดาษเปล่าขนาด A4 หรือใหญ่กว่า 1 แผ่น

ดินสอหรือปากกาหลากหลายสี

ยางลบ

หัวเรื่องที่ต้องการสร้างแผนที่ความคิด โดยหัวเรื่องก็ขึ้นอยู่กับระดับของผู้เรียน และระดับการศึกษา

ตัวอย่างการเขียน Mind Map (เขียนด้วยมือ)

ขั้นตอนการเขียนแผนที่ความคิดด้วยมือ
1. เริ่มต้นด้วยเขียนหัวเรื่องหลักของแนวคิด (Concept) ที่กึ่งกลางหน้ากระดาษ ใช้ดินสอหรือปากกาอย่างน้อย 3 สี
2. ใช้รูปภาพหรือสัญลักษณ์ ในการสื่อผ่านแผนที่ความคิดให้มากที่สุด เพราะรูปภาพจะทำให้จดจำได้ง่าย
3. ขีดเส้นออกจากจุดศูนย์กลาง ความคิดหลัก (Ideas) ที่เกี่ยวกับเรื่องนี้
4. วาดวงรีต่อจากเส้นความคิดหลักในข้อ 3
5. เขียนหัวข้อความคิดหลัก พร้อมวาดรูปที่เกี่ยวข้องประกอบ
6. ขีดเส้นย่อยออกจากความคิดหลัก เป็นกิ่งๆ คล้ายกิ่งต้นไม้
7. วาดวงรีต่อจากเส้นย่อยในข้อ 6
8. เขียนความคิดย่อย พร้อมวาดรูปที่เกี่ยวข้องประกอบ
9. ย้อนทำตามข้อ 3 – 8 จนเนื้อหาครบสมบูรณ์

การเขียนแผนที่ความคิดในปัจจุบัน (เขียนด้วยคอมพิวเตอร์)
หลังจากพอมองเห็นภาพการเขียนแผนที่ความคิดที่นิยมในอดีตแล้ว (ในปัจจุบันผู้เขียนคิดว่ายังมีผู้อ่านอีกหลายท่านยังคงใช้วิธีการเขียนแบบเดิมๆ ด้วยมืออยู่แบบเดิมๆ อยู่ เนื่องมาจากความชอบส่วนตัว เพราะสามารถนั่งเขียนที่ไหนก็ได้) ในการเขียนแผนที่ความคิดด้วยมือผ่านบนกระดาษค่อนค้างทำได้ช้า และแก้ไขข้อมูลจะยากลำบากกว่าการเขียนด้วยเครื่องคอมพิวเตอร์มาก เทียบได้กับงานเขียนแบบเมื่อก่อนจะเน้นเขียนด้วยมือ แต่ปัจจุบันมีโปรแกรม AutoCAD มาทดแทนการเขียนด้วยมือเกือบทั้งหมดแล้ว ในส่วนแผนที่ความคิดก็เช่นกันการเขียนแผนที่ความคิดด้วยเครื่องคอมพิวเตอร์ได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆ
ในปัจจุบันมีผู้คิดค้นโปรแกรมที่ใช้เขียนแผนที่ความคิด (Mind Mapping Software) ออกมาจำนวนมาก ทำให้การเขียนแผนที่ความคิดง่ายไปกว่าเดิมมาก อีกทั้งผู้เขียนสามารถเขียนและแก้ไขข้อมูลต่างๆ ได้อย่างอิสระในตัวโปรแกรมมีรูปแบบแผนที่ความคิด (Template) ไว้ให้ผู้ใช้เลือกใช้งานมากมาย

เครื่องมือในการเขียนแผนที่ความคิดด้วยคอมพิวเตอร์
ในการเขียนแผนที่ความคิดด้วยคอมพิวเตอร์นั้นผู้ที่สอนเรื่องทฤษฎีนี้ (ในที่นี้อาจหมายถึงครู อาจารย์ วิทยากร หรือผู้มีความรู้) ควรมีการเตรียมสื่อในการสร้าง Mind Map ดังนี้

ชุดเครื่องคอมพิวเตอร์ 1 ชุด

เครื่องพิมพ์ 1 ชุด

โปรแกรมเขียนแผนที่ความคิด เช่น MindManager, FreeMind, ConceptDraw, NovaMind

หัวเรื่องที่ต้องการสร้างแผนที่ความคิด โดยหัวเรื่องก็ขึ้นอยู่กับระดับของผู้เรียน และระดับการศึกษา

เครื่องมือในการเขียนแผนที่ความคิดด้วยคอมพิวเตอร์

ขั้นตอนการเขียนแผนที่ความคิดด้วยคอมพิวเตอร์
1. เริ่มต้นด้วยเขียนหัวเรื่องหลักของแนวคิด (Concept/Central Topic) ที่กึ่งกลางจอภาพ
2. ใช้รูปภาพหรือสัญลักษณ์ ในการสื่อผ่านแผนที่ความคิดให้มากที่สุด เพราะรูปภาพจะทำให้จดจำได้ง่าย
3. สร้างเส้นออกจากจุดศูนย์กลาง ความคิดหลัก (Ideas / Main Topic) ที่เกี่ยวกับเรื่องนี้
4. สร้างวงรีต่อจากเส้นความคิดหลักในข้อ 3
5. พิมพ์ความคิดหลัก พร้อมวาดรูปที่เกี่ยวข้องประกอบ
6. สร้างเส้นความคิดย่อยย่อยออกจากความคิดหลัก เป็นกิ่งๆ คล้ายกิ่งต้นไม้
7. สร้างวงรีต่อจากเส้นความคิดย่อยในข้อ 6
8. เขียนความคิดย่อย (Subtopic) พร้อมวาดรูปที่เกี่ยวข้องประกอบ
9. ย้อนทำตามข้อ 3 – 8 จนเนื้อหาครบสมบูรณ์

ตัวอย่างการสร้างแผนที่ความคิดด้วยโปรแกรม MindManager (เขียนด้วยคอมพิวเตอร์)

ตัวอย่างแผนที่ความคิดเรื่อง "แผนธุรกิจ (Business Plan)"

ตัวอย่างแผนที่ความคิดเรื่อง "คอมพิวเตอร์เบื้องต้น"

จะเห็นได้ว่าการเขียนแผนที่ความคิด (Mind Map) สามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้แทบทุกอย่างและมีประโยชย์อย่างมาก หากครู อาจารย์นำไปใช้ในแวดวงการศึกษาในการสอนเด็กตั้งแต่ระดับประถมศึกษา ไปจนกระทั่งระดับปริญญาเอก ให้นักเรียน / นักศึกษา ฝึกใช้สมองในเขียนเขียนแผนที่ความคิดในรายวิชาต่างๆ อาทิ เขียนโครงงาน, สรุปเนื้อหารายวิชา สรุปผลการวิจัย ฯลฯ

โปรแกรมที่ใช้ในการสร้างแผนที่ความคิด (Mind Mapping Software)
ปัจจุบันโปรแกรมที่ใช้ในการสร้างแผนที่ความคิดมีให้เลือกใช้งานหลายตัวด้วยกันโดยสามารถแยกโปรแกรมในการสร้างแผนที่ความคิดได้ 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ

Commercial Mind Mapping Software เป็นโปรแกรมใช้สร้างแผนที่ความคิดที่บริษัทเอกชนพัฒนาขึ้นมาเพื่อการค้าโดยเฉพาะ

Open Source Mind Mapping Software เป็นโปรแกรมใช้สร้างแผนที่ความคิดฟรีลักษณะ Open Source ผู้ใช้สามารถดาวน์โหลดมาใช้งานได้ฟรี

Commercial
MindManager (www.mindjet.com)
เป็นโปรแกรมที่ใช้ในการวางผังแนวคิดต่างๆ สามารถนำไปประยุกต์ใช้งานได้อย่างหลากหลาย รวมทั้งโปรแกรมมีการเชื่อมโยงกับชุด Office ของ Microsoft อาทิ MS Word, MS PowerPoint, MS Outlook, MS Project ผู้ใช้สามารถทำการ Export งานที่เสร็จแล้วเข้าในชุด Office ได้ทันที โดยในตัวโปรแกรมมีเครื่องไม้เครื่องมือให้เลือกใช้งานมากมาย ผู้ใช้งานเพียงเลือกวัตถุมาเชื่อมต่อกัน ก็สามารถสร้างผังความคิดได้อย่างรวดเร็ว อีกทั้งในตัวโปรแกรมสามารถบันทึกไฟล์ออกไปเป็นไฟล์ภาพนามสกุล . gif, .jpg, .png, .bmp, .wmf, .ppt, .doc, .pdf แถมยังสามารถบันทึกไฟล์ให้กลายเป็นเว็บเพจ (.html) ได้ด้วย
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows
• MAC OS X

NovaMind (www.novamind.com)
เป็นโปรแกรมสร้างแผนผังความคิดที่ได้รับความนิยมอยู่แนวหน้าตัวหนึ่ง
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows
• MAC OS X

Kidspiration (www.inspiration.com)
เป็นโปรแกรมที่ใช้ออกแบบแนวคิด วางแผนองค์กร ทำงานวิจัย ประเมินผลงาน สามารถดาวน์โหลดทดลองใช้งานได้ 30 วัน
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows
• MAC OS X
• Palm OS
• Pocket PC
• Tablet PCs

ConceptDraw (www.conceptdraw.com)
เป็นโปรแกรมที่ใช้ในการรออกแบบแผนที่ความความคิด (Mind Mapping) การระดมสมอง (Brainstorming) และ การออกแบบโครงการ (Project Planning) สามารถดาวน์โหลดทดลองใช้งานได้ 30 วัน
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows
• MAC OS X

i2Brain (www.i2brain.com)
i2Brain is a new type of software for visualizing information and its structure.
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows
• MAC OS X
• Linux

OpenMind (http://www.matchware.net/en/products/openmind/default.htm) - software used by British schools
OpenMind has been optimized for brainstorming and storyboarding websites or multimedia projects. Choose from a variety of ready-to-use templates, easy-to-use wizards and professional clipart to improve your layout.
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows

MindGenius (www.mindgenius.com)
MindGenius is proprietary mind-mapping software for Windows with a vast array of features. This product is sleek and simple, with excellent export.
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows

BrainMine (www.neuralmatters.com)
BrainMine's major advantages come from an extensive graphics (icon/image) package, a convenient overview map, and an object attribute panel. The final products can be visually impressive, but the interface can be overwhelming (even distracting) for basic idea organizing.
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows

Visual Concept (www.visual-concept.co.uk)
Visual Concept touts itself as a mind mapping program. The final product is more like visio, but seems to emphasize hexagon shaped maps.
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows

Cornerstone (www.camsp.com/cornerstone/)
Cornerstone is a visual thinking tool that supports a variety of visual styles.
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows

Thinking with Pictures (www.logo.com/cat/view/thinking-pictures.html)
Thinking with Pictures is a visual thinking tool designed for children.
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows

MindCad (www.mindcad.com) - Thinking Tools for OS X.
MindCad Incubator is a visual thinking tool for Mac OS X featuring multiple worksheets and the ability to link to external desktop documents and web pages.
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Mac OS X

InfoRapid KnowledgeMap (www.inforapid.de)
InfoRapid KnowledgeMap is a complete Knowledge Management System suitable for use at home, at work or on the company intranet. The suite consists of two components: an image-editing (drawing) program for creating graphically sophisticated mindmaps, and the intelligent KnowledgeMap server, which analyzes text document content and integrates it with a knowledge map.
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows

Aviz Thought Mapper (www.avizsoft.com)
Aviz Thought Mapper is a cross-platform Java-based mind-mapping tool. On Windows it integrates with Microsoft Office.
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows
• Linux

Smart Ideas (www2.smarttech.com/st/en-US/Products/SMART+Ideas/) - Simple Map
Smart Ideas is another visual diagramming tool with a unique "big picture" view.
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows
• Linux

MindMap/LX (MM/LX) (www.dasoft.com/MMLX/l)
Mind Map/LX Is a free Mind Map program that runs on the HP 200lx PDA. Also with a helper program it is able to run on any dos PC
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Palm

MindMapper (www.mindmapper.com)
MindMapper 4.5 Professional, discover the full potential of a mind mapping software by reducing the complexities, and intricacies of drawing, editing and managing a mind map. MindMapper 4.5 Professional features advanced scheduling options to define and assign resources as well as providing a digital version of a reading pen to capture words even faster. MindMapper 4.5 even includes a presentation feature within the program to help you get your message across. MindMapper 4.5 includes all the features from 3.5 Pro plus more!
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows

VisiMap (www.visimap.com)
VisiMap Professional 4.0 is a unique creativity- and productivity-enhancing application for Microsoft Windows? that saves you valuable time in your day-to-day work and offers you new flexibility in exploring and organising your thoughts.
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows

Decision Explorer / OvalMap / Confrontation Manager / Frontier Analyst (www.banxia.com)
ค่ายนี้มีผลิตภัณฑ์ 4 ตัว
Decision Explorer? is a proven tool for managing "soft" issues - the qualitative information that surrounds complex or uncertain situations. It allows you to capture in detail thoughts and ideas, to explore them, and gain new understanding and insight. The result is a fresh perspective, and time saved through increased productivity, release of creativity and a better focus. Decision Explorer? has been developed by academics at the universities of Bath and Strathclyde and now by Banxia Software, in conjunction with major organisations. This innovative tool now has hundreds of major international users.

Oval Mapping is a technique to help a group of people work out the ideas around an issue. You may choose to follow a formal methodology, or you may just use the ovals in an informal manner, but they are a great way of getting people to participate in discussion and to map out ideas.

Confrontation Manager? is essential for those trying to produce results against a complex backdrop of multiple stakeholders with (potentially) conflicting objectives.

Frontier Analyst is probably the most user friendly of the packages, particularly in terms of presentation of results, giving many different outputs …As such, it would probably appeal the most for straightforward managerial and policy applications …” The Economic Journal.
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows

MindChart (www.avant4u.com)
MindChart software, is a user friendly advancement upon paper-based mind mapping methodology
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows

------------------------------------------
Open Source
FreeMind (freemind.sourceforge.net)
เป็นโปรแกรมแผนผังความคิดที่มีลิขสิทธิ์แบบ GPL (General Public License) ลักษณะ Open Source ผู้ใช้สามารถดาวน์โหลดไปติดตั้งใช้งานได้ฟรี เบื้องหลังพัฒนาด้วยภาษา JAVA
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows
• MAC OS X
• Linux

XMind (http://www.xmind.net/) ** แนะนำ **
เป็นโปรแกรมแผนผังความคิดที่มีความสามารถสูงน่าใช้งานมาก
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows
• Linux

vym - view your mind (http://sourceforge.net/projects/vym/)
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• FreeBSD
• MAC OS X
• Linux

Kdissert (http://freehackers.org/~tnagy/kdissert/index.html)
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Linux

DeepaMehta (http://www.deepamehta.de/install/client/) (Download) ขั้นตอนการติดตั้ง
DeepaMehta is a "networked semantic desktop
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows
• Mac OS X
• Linux
• PalmOS
Software Requirements
- Java 1.4 Standard Edition > http://java.sun.com
- MySQL 4 > http://www.mysql.com
- Apache Ant 1.6 > http://ant.apache.org
- Optional: Apache Tomcat or another servlet engine > http://tomcat.apache.org

WikkaWiki (http://wikkawiki.org)
WikkaWiki is a flexible, standards-compliant and lightweight wiki engine written in PHP, which uses MySQL to store pages. Forked from WakkaWiki. Designed for speed, extensibility, and security. Released under the GPL license.
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Linux
• Windows
System Requirements
- PHP 4.1 ขึ้นไป
- MySQL 3.23 ขึ้นไป

CUMindMap (http://www.cp.eng.chula.ac.th/~mindmap/) - โปรแกรมซียูมายด์แมป
โครงงานนี้จัดทำเพื่อพัฒนาซอฟต์แวร์ที่เป็นเครื่องมือในการเขียนมายด์แมปบนคอมพิวเตอร์เพื่อให้ผู้ใช้สามารถนำซอฟต์แวร์นี้มาใช้ในการพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ เป็นสื่อสำหรับการเรียนการสอน และนำไปใช้ประโยชน์ได้จริงในชีวิตประจำวัน สำหรับโครงงานนี้ ทางทีมงานได้พัฒนาซอฟต์แวร์ที่มีส่วนติดต่อผู้ใช้ทั้งในภาษาไทยและภาษาอังกฤษเพื่อให้เกิดความง่ายในการใช้งาน และทางทีมงานตั้งใจที่จะให้ซอฟต์แวร์นี้สามารถนำไปใช้ได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายใดๆทั้งสิ้น
จัดทำโดย : ภาควิชาวิศวกรรมคอมพิวเตอร์ คณะวิศวกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows

Open Source (Mind map module)
โมดูล Mind map สำหรับติดตั้งใน Moodle
โมดูลแผนที่ความคิดสำหรับติดตั้งในระบบ Moodle LMS

โมดูล Mind map สำหรับติดตั้งใน Joomla!
โมดูลแผนที่ความคิดสำหรับติดตั้งในระบบ Moodle LMS
- Mindmap
- Advance Mindmap
- MindMap Course

โมดูล Mind map สำหรับติดตั้งใน WordPress
โมดูลแผนที่ความคิดสำหรับติดตั้งในระบบ WordPress
- MindCat
- Category D3 Tree
- FreeMind WP Browser
- Mindmeister Shortcode
- Freemind Viewer

โมดูล Mind map สำหรับติดตั้งใน Drupal
โมดูลแผนที่ความคิดสำหรับติดตั้งในระบบ Moodle LMS
- GraphMind
- D3 Taxonomy Mindmap
- Taxonomy Mindmap
- Freemind
- Freemind mindmaps
- Mindmeister